„Cierpienia młodego Wertera” są powieścią epistolarną, napisaną przez Johanna Wolfganga von Goethego. Genezy można szukać w historii nieszczęśliwej miłości autora do Charlotty Buff. Była ona zaręczona i nie zgodziła się na bliskie relacje z młodym pisarzem. Wydarzeniem, które było impulsem do napisania książki, miała być śmierć jego przyjaciela, który zastrzelił się z pistoletów pożyczonych od narzeczonego Charlotty. Na podstawie tej historii nakręcono w 2010 r. film „Zakochany Goethe”. „Cierpienia młodego Wertera” wpłynęły na popularność i rozpoznawalność póżniejszego autora „Fausta”.
Opracowanie
Bohaterami powieści są młody artysta Werter, Wilhelm do którego pisze listy oraz Charlotta i jej narzeczony, a potem mąż - Albert. Problematyka powieści jest dość rozległa. Najważniejszy jest motyw cierpienia, które może być tak potężne, że kończy się samobójstwem. Sam bohater jest zaliczany do bohaterów romantycznych. Jest skupiony na autoanalizie i swoich emocjach. Oprócz tego postrzega świat poprzez pryzmat własnych marzeń. Bohater chciałby zmienić normy społeczne, obyczajowe oraz moralne.
Sam plan wydarzeń powieści jest stosunkowo krótki, najważniejsze rzeczy dzieją się w sercu bohatera. Werter przyjeżdża do Walheim, gdzie poznaje Charlottę i zakochuje się w niej. Następnie po poznaniu jej narzeczonego wyjeżdża i zaczyna pracę w poselstwie. Powraca do Walheim po tym, jak Lotta zostaje żoną Alberta. Widząc, że nie jest w stanie żyć z tym uczuciem i podejrzewając że Lotta również coś do niego czuje, popełnia samobójstwo.
Streszczenie
Wstęp do powieści pisze wydawca, informując, że postara się przekazać jak najlepiej to, czego dowiedział się o autorze wydawanych listów. Pierwszy list datowany jest na 4 maja 1771 r. Listy adresowane są do przyjaciela Wertera – Wilhelma. Bohater przybywa do małego miasteczka uciekając przed tajemniczym uczuciem do Eleonory. Oprócz tego ma załatwić sprawy majątkowe swojej matki. Z każdym dniem coraz lepiej poznaje okolicę, maluje pejzaże. Poznaje okolicznych mieszkańców, jednak czuje się coraz bardziej samotny. W wolnych chwilach czyta Homera. Przebywa dużo w miejscowości Walheim, gdzie szczególnie upodobał sobie wzgórze, z którego rozciągał się malowniczy widok. Poznaje kolejne osoby, między innymi młodego parobka, służącego u starszej wdowy. Ten zwierza mu się, że jest zakochany w pracodawczyni i planuje stworzyć z nią stały związek. Werter najlepiej czuje się w towarzystwie dzieci (cytat „najszczęśliwsi są ci, którzy podobnie dzieciom żyją z dnia na dzień”), posiada ich wrażliwość i wyobraźnię, a nawet sam czuje się dzieckiem. (cytat „O, jakimś jestem dzieckiem”).
Czerwcowa wyprawa na zabawę ma duży wpływ na Wertera. W drodze na bal poznaje Charlottę, zwaną później Lottą, córkę komisarza. Będąc pod wrażeniem zarówno urody, jak i osobowości dziewczyny, spędza z nią cały wieczór. Nie przejmuje się zbytnio narzeczonym dziewczyny Albertem, przebywającym czasowo poza miejscowością. Coraz częściej zaczyna bywać w domu komisarza, poznając jego liczne dzieci, którymi po śmierci mamy opiekuje się Lotta. Werter bardzo dobrze się przy niej czuje. Odkrywa, że dziewczyna go rozumie, ponieważ mają podobną wrażliwość. Ojciec dziewczyny i jej rodzeństwo również lubią przebywać w jego towarzystwie. Werter z dnia na dzień coraz mocniej zakochuje się w Lottcie, zapominając, że jest ona przyobiecana innemu. Już po sześciu tygodniach do domu wraca narzeczony dziewczyny, Albert. Mężczyzna jest bardzo ciepłym i miłym człowiekiem. Sytuacja Wertera zmienia się diametralnie. Postanawia usunąć się w cień i w połowie września wyjeżdza bez pożegnania.
Zaczyna pracę w dyplomacji. Współpracuje z drobiazgowym i rygorystycznym posłem. Werter leczy się z miłości do Lotty. Wycisza emocje do czasu, gdy w lutym otrzymuje informację o jej ślubie. Udaje mu się zachować spokój, chociaż można wyczuć, że nadal kocha dziewczynę. Wysyła nawet gratulacje państwu młodym. Oprócz tego spotyka go bardzo przykre wydarzenie na gruncie towarzyskim. Zostaje wyproszony ze spotkania w związku ze swoim niższym pochodzeniem społecznym. Werter czuje się wstrząśnięty, jest to dla niego towarzyski „policzek”. Decyduje się na powrót w okolice ukochanej.
W Walheim próbuje przypomnieć sobie szczęśliwe chwile, zwiedzając miejsca które mu się dobrze kojarzą. Zauważa również przygnębiające go zmiany w przyrodzie, na przykład wycięte orzechy, pod którymi spędzał czas z Lottą. Atmosfera poprzedniego lata jest nie do odtworzenia. Popada w coraz większe przygnębienie. Przestaje czytać swoje ulubione książki. Zaczyna być coraz częstszym gościem u Lotty i Alberta. Daje odczuć dziewczynie, że jest w niej zakochany. Ona początkowo nie bierze tych wyznań na poważnie. Powoli obecność Wertera oraz okazywane przez niego jawnie uczucia zaczynają przeszkadzać Albertowi. Prosi żonę, aby zakończyła znajomość. Jednak w tym czasie Werter nie jest w stanie myśleć o niczym innym, niż o uczuciu do dziewczyny.
Zakończenie tej historii poznajemy poprzez relację wydawcy przeplataną nielicznymi już listami Wertera. Bohater zaczyna czuć, że wariuje i jest bliski obłędu. Decyduje się na samobójstwo. Postanawia zrobić to bez pośpiechu, spokojnie i stanowczo. Pisze list pożegnalny do Wilhelma, dziękując za przyjaźń. Prosi go również o przekazanie matce prośby o przebaczenie i modlitwę. Tego samego dnia Lotta proponuje Werterowi, aby wyjechał i znalazł nową miłość. Sugeruje mu, że jego talent oraz wiedza przyniosą mu jeszcze wiele radości. Zaprasza go na wieczerzę Wigilijną prosząc jednocześnie, aby ich nie nachodził wcześniej. Rozmowę przerywa Albert, chłodno witając się z gościem. Pełen silnych emocji Werter wychodzi i następnego dnia pisze pożegnalny list do ukochanej. Tłumaczy w nim, że jedna z trzech osób tego trójkątu musi umrzeć i on się poświęca. Prosi ją również o to, aby go pamiętała i czasem wspominała.
Służącego prosi o spakowanie rzeczy do podróży. Poleca również uregulowanie wszystkich rachunków na kilka tygodni wprzód. Udaje się do komisarza, którego nie zastaje. W tym czasie do Lotty dociera, jakie uczucia żywi do przyjaciela. Uświadamia sobie, że lubi z nim spędzać czas i to przez niego czuje się rozumiana. Podczas tych przemyśleń przychodzi Werter. Czyta ukochanej „Pieśni Osjana”. Następnie zaczyna przytulać i obdarowywać ukochaną pocałunkami. Lotta odsuwa go od siebie i ucieka do sąsiedniego pokoju. Wzburzony Werter wychodzi i pisze rano ostatni list do Lotty. Informuje w nim, że jest pewien tego, że ona coś do niego czuje. Wie, że po śmierci będą mogli być razem. Następnie prosi służącego o pożyczenie pistoletów od Alberta. Pod nieobecność męża to Lotta wręcza broń chłopakowi. Wyczuwa, że Werter może chcieć się zabić.
Zakochany chłopak ubiera się w ten sam niebieski frak i żółtą kamizelkę, w której poznał ukochaną. Tuż po północy strzela do siebie. Rano, na wpół żywego znajduje go służący i wzywa komisarza. Werter umiera powoli do godzin popołudniowych. Zostaje pochowany w środku nocy bez duchownego, w miejscu, które sam zaplanował. Nie ma przy nim ukochanej ani jej męża.
