Sprawdzian z języka polskiego Oświecenia - Powtórka w pigułce
Zobacz 6 przykładowych zadań, ćwiczeń, rozwiązań i testów z języka polskiego Oświecenia
. Epoka oświecenia przyniosła niespotykany wcześniej rozwój nauki i technologii. Ramy czasowe oświecenia obejmują czas od końca XVII w. do końca XVIII w. Okres ten nazywa się często „wiekiem rozumu”.
W oświeceniu dokonano wielu odkryć, które zrewolucjonizowały naukę i gospodarkę - do najważniejszych z nich można zaliczyć prawo ciążenia Pascala, a także wynalezienie maszyny parowej. W tym czasie doszło też do przełomowych wydarzeń, takich jak wielka rewolucja przemysłowa, które na trwałe wywarły wpływ na światową historię.
Filozofia oświecenia skupiała się głównie na wychwalaniu mądrości. Dominującym nurtem był racjonalizm, zapoczątkowany przez Kartezjusza. Zakładał on, że człowiek, w swoich decyzjach i działaniach, powinien kierować się przede wszystkim rozumem. W opozycji do niego stał empiryzm, głoszący, że najlepszym doradcą człowieka jest doświadczenie. Filozofia tego okresu wytworzyła także specyficzny stosunek do Boga. To w czasie oświecenia narodziły się ateizm i deizm. Pierwsze z tych przekonań głosiło, że Bóg nie istnieje, drugie natomiast zawierało w sobie przekonanie, że Bóg istnieje, ale poza stworzeniem świata nie ingeruje w jego losy. Filozofowie tego okresu krytycznie wypowiadali się o dotychczasowych formach władzy, zarzucając rządzącym instytucjom zacofanie i archaiczność.
Poglądy filozofów oświecenia trafiły na podatny grunt. Pod wpływem oświeceniowych idei, Anglia zmieniła swój ustrój na monarchię parlamentarną, z marginalną, ograniczoną jedynie do funkcji reprezentacyjnej, rolą władcy. Głębokie zmiany nastąpiły także w Austrii i Prusach. Kraje te co prawda były monarchiami absolutnymi, z dominującą rolą władców, ale rozpoczęły się w nich przemiany społeczne i reformy polityczne, nawiązujące do oświeceniowych założeń. Oświeceniowe idee były widoczne także w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej, ze sztandarowym hasłem „Równość, Wolność, Braterstwo” na czele. Zmiana ustroju na republikę (krótkotrwałą i krwawą, ale jednak) była wyrazem oświeceniowej inspiracji rewolucjonistów.
Literatura oświecenia była podporządkowana przede wszystkim edukowaniu społeczeństwa. Autorzy tego okresu wykorzystywali formy literackie, które w łatwy sposób mogły służyć oświacie, oraz krytyce ustrojów społecznych i ludzkich zachowań. Dlatego też w literaturze tego okresu dominowały bajki, które służyły ośmieszaniu pewnych zachowań, satyry, drwiące z wad ludzkich i życia zbiorowego, oraz komedie, często posługującą się karykaturą i groteską. Najważniejsi polscy przedstawiciele literatury oświeceniowej to dramaturg Julian Ursyn Niemcewicz oraz twórca bajek i satyr, Ignacy Krasicki.
Oświecenie wywarło znaczny wpływ na polskie społeczeństwo. Do oświeceniowych ideałów dążył ostatni król Polski, Józef Poniatowski. Z jego inicjatywy powstała Komisja Edukacji Narodowej. W tym okresie zreformowano także dwa najważniejsze uniwersytety Rzeczpospolitej Obojga Narodów - Akademię Krakowską i Akademię Wileńską. Józef Poniatowski założył także Akademię Rycerską, która miała kształcić przyszłych oficerów. Najważniejszym osiągnięciem polskiego oświecenia było niewątpliwie podpisanie Konstytucji 3 Maja w 1791 roku. Konstytucja zapewniała nowoczesne jak na tamte czasy rozwiązania ustrojowe i duży pakiet praw. Niestety, po dwóch latach konstytucja upadła i nastąpił drugi rozbiór Polski. Do wybitnych postaci oświecenia należy zaliczyć Ignacego Potockiego, Szymona Konarskiego i Stanisława Staszica.
Cechy oświecenia to przede wszystkim kult rozumu, gwałtowne zmiany w ustrojach politycznych i gospodarczych, oraz wykorzystanie kultury do edukacji społeczeństwa. Charakterystyka oświecenia jest dużo prostsza niż w przypadku minionych epok - w renesansie i baroku mieszały się ze sobą wpływy średniowieczne i antyku, w tym samym czasie działały ponadto sprzeczne ze sobą prądy filozoficzne i literackie. W przypadku oświecenia sprawa jest znacznie prostsza. Przez całą tą epokę bezkonkurencyjnie panowało wychwalanie wiedzy i rozumu.
Czas na powtórzenie z oświecenia; był to czas wielkich odkryć i rewolucyjnych wydarzeń, takich jak rewolucja przemysłowa, czy rewolucja francuska. Oświecenie w pigułce, to wiek rozumu. Hasło to całkowicie oddaje klimat tej epoki. Epoki wielkich wynalazców, przełomowych odkryć i zmian społecznych.
Sprawdzian z oświecenia może przyprawiać o prawdziwy ból głowy - ilość dat, wydarzeń i wynalazków, które należy zapamiętać, aby zdobyć pełną wiedzę o tej epoce jest ogromna. Dlatego też, aby odpowiednio przygotować się do testu z oświecenia, należy poświęcić trochę czasu na naukę.
Więcej
